Neostijlen in de negentiende eeuw: zorg geboden?

De negentiende eeuw was de eeuw van de neostijlen, de historiserende of eclectische gebouwen die op het eerste gezicht een aberratie lijken: Disney-achtige sprookjeskastelen, landhuizen als afschrikwekkende burchten, stadswoningen met trapgevels en fabrieken als romaanse kloosters. Geprezen in de negentiende eeuw werden ze in de twintigste eeuw verketterd en bestempeld als producten van een 'lelijke tijd'. Ze vielen buiten het gezichtsveld van de monumentenzorg. Dat negatieve beeld stoelt echter op een misvatting. Deze publicatie wil de eigenheid van de negentiende eeuw en van haar architectuur onder de aandacht brengen. De 'lelijke tijd' blijkt immers verrassend creatief en modern, met een enorme waaier aan mogelijkheden. Gedreven door een merkwaardig geloof in de vooruitgang kon de negentiende-eeuwse mens heden en verleden, tijd en ruimte met elkaar verbinden. Zo woonde en werkte hij bij voorkeur in gebouwen, interieurs, meubilair en met trots gekoesterde verzamelingen die teruggrepen naar het verleden. Voor een juiste kijk op de neostijlen is het nodig zich te ontdoen van kritische reflecties die ontleend zijn aan het twintigste-eeuwse rationalisme en modernisme. Gebouwen en interieurs in neostijlen waren meer dan een onpersoonlijk, romantisch opgebouwd decorum, hadden niets of weinig te maken met oubolligheid of ziekelijke weemoed. In feite ging het om een vorm van welberedeneerde en geïntegreerde moderniteit, een pittoresk samengaan van traditie en moderniteit. Zowel de algemene artikels als de casestudy's in dit boek maken dat voor Nederland en Vlaanderen duidelijk. Tegelijkertijd worden voorbeelden aangereikt van een andere, zorgzame aanpak van het negentiende-eeuwse culturele erfgoed.

Inleiding

Een hoogmoedige tijd. Visies op de eigenheid van de negentiende eeuw
Tom Verschaffel

Haat jegens de neostijlen
Wim Denslagen

"Alsof de versiering bij het kilogram hing". De verkettering van de neostijlen in het laat-negentiende-eeuwse interieur
Margith Wilke

Adel en burgerij in neomiddeleeuwse kastelen: ideologische aspecten van een cultuurhistorisch fenomeen
Jan De Maeyer

Behoud door inventiviteit
Evert Jan Nusselder

De 'fortune critique' van het binnenhuis. het negentieende-eeuwse interieur tussen behoud en herbestemmming
Wies van Leeuwen en Rentae van de Weijer

Materiaalinnovaties in de negentiende eeuw. Twee casestudies van een sluipende modernisering
Wilfred R.F. van Leeuwen

De mythe van het ambachtelijke
Linda Van Santvoort

Is Brugge zot, ziek of uniek?
Lori Van Biervliet

Veel zorgen, weinig zorg. De lotgevallen van negentiende-eeuwse kerkgebouwen in de twintigste eeuw in België
Thomas Coomans

De gevels van de "Belgische" schouwburgen uit de eerste helft van de 19de eeuw of het impact van de aan de Ecole Spéciale te Parijs opgeleide architecten op het materiaalgebruik van publieke monumenten in België
Lode De Clercq

Nabeschouwingen over de restauratie van de Concert Noble in Brussel
Guido Jan Bral

De papieren van Cuypers. Bouw en restauratie van kasteel De Haar in archivalia
Sigrid de Jong en Marja Potter

Op de grens van restauratie en reconstructie. problemen en oplossingen bij het herstel van de Kleine Zaal van het Concertgebouw "De Vereeniging" te Nijmegen
Willem Jan Pantus

Restauratie en herbestemming in Enschede: het Janninkcomplex en de synagoge
Sake de Boer

Negentiende-eeuwse architecten- en atelierarchieven. Inhoud en belang voor de studie van het negentiende-eeuwse patrimonium
Rie Vermeiren

Format: Edited volume - free ebook - PDF

Size: 280 × 225 mm

ISBN: 9789058672629

Publication: November 21, 2002

Series: KADOC-Artes 7

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 46049

Download: https://books.google.be/books?id=wkWPUw0VvUcC&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false

Jan De Maeyer is professor emeritus of contemporary church history at KU Leuven and honorary director of KADOC-KU Leuven. His research focuses on political and social Catholicism, material Christianity, and the development of religious institutions and congregations.